Sentence građansko pravo > Obligaciono pravo
NEOSNOVANO OBOGAĆENjE
Da bi došlo do primene instituta neosnovanog obogaćenja, preduslov je da je deo imovine tužilaca prešao u imovinu tuženog, a ne drugog lica koje je u ugovornom odnosu sa tuženim.
Iz obrazloženja:
Presudom Osnovnog suda u Novom Sadu obavezan je tuženi Republički fond za penzijsko i invalidsko osiguranje Direkcija Pokrajinskog fonda Novi Sad da tužiocima isplati dosuđene iznose na ime manje isplaćenog mesečnog iznosa pripadajuće penzije usled umanjenja zbog dostave na kućnu adresu za period od 01.12.2015. godine - 01.09.2018. godine. U prvostepenom postupku je utvrđeno da su tužioci korisnici poljoprivrednih penzija koje primaju tako što im se iste od strane RF PIO Direkcija Pokrajinskog fonda Novi Sad dostavljaju preko pošte na adresu prebivališta tužilaca.
U ugovorima o gotovinskoj isplati penzija iz spornog perioda, koji su zaključeni između tuženog kao naručioca i Banke poštanska štedionica AD Beograd koja nastupa u zajedničkoj ponudi sa JP „PTT saobraćaja Srbije“ iz Beograda, konstatovano je da je predmet ugovora nabavka usluge gotovinske isplate penzije, kao i isplata penzija na tekuće račune korisnika koji su otvoreni kod Banka poštanska štedionica. Odredbama ovog ugovora je navedeno da se Banka poštanska štedionica obavezuje da na ime troškova poštarine preduzeća PTT, za svaki nalog za isplatu iz ovog ugovora obračuna proviziju u visini od 2,00% od iznosa penzije za korisnike, odnosno primaoce penzija iz osiguranja poljoprivrednika. Obračunata provizija se iskazuje po nalogu za isplatu i pada na teret korisnika, odnosno primaoca penzija kome je izvršena isplata penzije.
Osnovano se žalbom tuženog ukazuje da je prvostepeni sud pogrešno primenio materijalno pravo kada je na osnovu utvrđenog činjeničnog stanja obavezao tuženog da tužiocima isplati iznose bliže navedene u izreci pobijane presude.
Članom 109 stav 1 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju (Službeni glasnik RS broj 34/2003 od 02.04.2003. godine) je propisano da je Fond kod koga je ostvareno pravo na penziju ili novčanu naknadu dužan da korisniku prava isplaćuje iznose koji mu pripadaju u mestu njegovog boravka u Republici Srbiji, odnosno Republici Crnoj Gori.
Članom 13. Zakona o izmenama i dopunama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju (Službeni glasnik RS broj 73/2018 od 29.09.2018. godine, stupio na snagu 30.09.2018. godine) je propisano da se član 109 menja i glasi „Fond je dužan da korisniku prava isplaćuje iznose penzije, odnosno novčane naknade u Republici Srbiji. Isplata iz člana 1. ovog stava vrši se preko banke. Fond zaključuje ugovor sa bankom radi regulisanja međusobnih odnosa u vezi sa načinom, uslovima isplate i povraćajem penzija, odnosno novčanih naknada. Banka je obavezna da iznose penzije, odnosno novčane naknade koji su isplaćeni nakon smrti korisnika, vrati Fondu na njegov zahtev, odnosno ne može iz tih iznosa namiriti svoja potraživanja koja ima prema korisniku prava. Banka odgovara za nastalu štetu ako ne postupi na način utvrđen u stavu 4. ovog člana.
Iz utvrđenog činjeničnog stanja proističe da je po osnovu ugovora zaključenih između RF PIO i Banke poštanska štedionica i JP PTT „Pošta Srbija“ precizno regulisan način isplate penzija i novčanih naknada iz PIO korisnicima, kao i način postupanja sa isplaćenim i neisplaćenim nalozima za isplatu na kućne adrese.
Naime, tužioci su kao korisnici poljoprivrednih penzija imali mogućnost da izaberu način na koji će im penzije biti isplaćivane, a kako se u konkretnom slučaju isplate vrše dostavom putem JP „Pošte Srbije“ na kućnu adresu, imajući u vidu navedenu odredbu Ugovora o gotovinskoj isplati penzija kojom je predviđeno da se Banka poštanska štedionica obavezuje da na ime troškova poštarine preduzeća PTT za svaki nalog za isplatu iz ugovora obračuna proviziju u visini od 2% od iznosa penzije za korisnike penzija, svaki korisnik penzije kome se penzija dostavlja na kućnu adresu ima obavezu da plati poštarinu za svaki nalog za isplatu, pa time i tužioci.
Stoga, nema mesta primeni odredbe člana 210 ZOO koja se odnose na sticanje bez osnova, s obzirom na to da na strani tuženog nije došlo do neosnovanog obogaćenja, a na štetu tužilaca, imajući u vidu da su iznosi provizije koji su naplaćivani prilikom isplate svakog iznosa pripadajuće penzije naplaćeni od tužilaca od strane JP „Pošta Srbije“, saglasno zaključenom ugovoru u visini određenoj Cenovnikom poštanskih usluga JP „Pošte Srbije“, te tako nijedan deo imovine tužilaca nije prešao na bilo koji način u imovinu tuženog.
(Presuda Višeg suda u Novom Sadu, poslovni broj Gž 5182/19 od 15.12.2021. godine)
Sentencu sastavila: Nevena Maksimović, samostalni savetnik
